سفر به غار شاپور

1398/2/4

مختصات جغرافیایی

یکی از غارهای طبیعی و تاریخی جذاب ایران غار شاپور نام دارد که در ارتفاع 800 متری از سطح زمین خودنمایی میکند. مختصات غار روی نقشه برابر 29.807782 درجه شمالی و 51.611784 درجه شرقی می باشد.

 

مشخصات

غار شاپور از جمله غارهای طبیعی با ارزش تاریخی در ایران است که به دلیل وجود مجسمه 7 متری شاپور اول در غار معروف شده است. این غار در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۵۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. همچنین در تاریخ 9 تیر 1397 در چهل و دومین نشست جهانی یونسکو که در کشور بحرین برگزار شد این غار که جزیی از محور ساسانی فارس یا منظر باستان شناسی ساسانی در فارس محسوب می شود همراه با ثبت آن محور ثبت جهانی شد. قطر دهانه این غار 30 متر و ارتفاع آن 15 متر می باشد. به نظر می رسد این غار قبل از دوره ساسانیان از مکان های مذهبی و آیینی ساکنان منطقه بوده است و مراسم خاصی در آن برگزار میشده است. کوهی که غار درون آن قرار دارد از کانی های زایش یافته تشکیل شده است. قبل از ورود به غار در سمت چپ یک دخمه دست ساز قرار دارد. پس از ورود به غار به دلیل وجود شیب در غار 4 ایوان ساخته شده که هر یک با ارتفاع کمتر از دیگری به طرف داخل غار کشیده شده است و بین ایوان ها پله هایی تعبیه شده است. پس از طی کردن مسافت ده متری از روی ایوان ها به مجسمه 7 متری شاپور اول ساسانی می رسیم که روی ایوان چهارم قرار دارد. همچنین این تراس که وسیع ترین تراس می باشد به وسیله 12 پله به عمق غار هدایت شده که گفته شده هنوز نقشه کاملی از غار به دست نیامده است. این ایوان ها در سال 1336 توسط ارتش برای مشاهده هر چه بهتر مجسمه ساخته شده است. ظاهرا مجسمه که به دلیل زلزله واژگون شده بوده در سال 1336 توسط ارتش به صورت غیر کارشناسی در جای خود قرار گرفت و مرمت مختصری روی آن انجام شد. همچنین در آن سال برای دسترسی آسان تر به غار حدود 230 پله در ارتفاعات و دامنه کوه ساخته و سیمان کاری شد. پس از ورود به غار در دو طرف دیواره ها دو کتیبه سنگی وجود دارد که یکی از آن‌ها ترجمه کتیبه شاپور در نقش رجب و دیگری نحوه برپاسازی مجدد مجسمه پس از ۱۰۰۰ سال در سال ۱۳۳۶ توسط ارتش را شرح می‌دهد. هر دو کتیبه توسط ارتش ایجاد شده‌اند. انتهای قابل دسترسی غار که حدود 80 متر طول دارد به لبه پرتگاهی منتهی می شود که ادامه مسیر نیاز به لوازم صخره نوردی و کوه نوردی دارد. بعد از دو کتیبه ذکر شده در دیواره های دو طرف غار ظاهرا ادامه دیواره ها جهت کنده کاری کتیبه های بیشتر صاف شده بودند که ظاهرا کار ناتمام مانده است. در انتهای سمت چپ نیز دو آب انبار به فاصله 5 متری از هم در داخل سنگ تراشیده شده اند که هر یک عمقی معادل یک متر دارند به همراه پله تعبیه شده جهت دسترسی. ظاهرا آبی که از سقف غار چکه میکرده در این حوضچه ها جمع میشده و جهت شرب مورد استفاده قرار میگرفته است. در سمت چپ آب انبارها، یک آبشار سنگ زیبا و در پشت آن زیباترین چکنده و چکیده‌​های بزرگ به چشم می​‌خورند. سپس گودالی بسیار بزرگ به قطر تقریبی ۱۰۰ متر قرار دارد که نسبت به کف تالار اول حدود ۳۰ متر عمق دارد. وجود این حوضچه‌ها شاید احتمال استفاده از غار به عنوان یک سکونتگاه موقت را مطرح کند. یکی از مهم‌ترین آثاری که از بررسی غار بدست آمده، آثاری از کوزه‌های شکسته سفالی است، این سفال‌ها که مشخصات سفالینه‌های دوره ساسانی‌اند، یکی از دلایل مهمی است که می‌تواند ساخته‌های درون غار را به دوره مذکور ربط دهد. غار شاپور یکی از ۳ غاری است که در قسمت غرب تنگ چوگان قرار گرفته‌اند. غار شاپور با دهانه‌ای بزرگتر از ۲ غار دیگر در وسط است، غار سمت چپ به غار مادر شاپور معروف است و غار سمت راست غار مرمر نامیده می‌شود. غار شاپور از ۴ گذرگاه بزرگ، ۵ گذرگاه کوچک، ۴ مسیر فرعی و ۳ تالار تشکیل شده است. این غار به سبب تاریکی و عمق زیاد، وجود آب و لیز بودن پرتگاه‌های درون غار و نیز وجود غارهای متعدد جنبی، تاکنون هیچ‌کس موفق نشده است همه زوایا و گوشه‌ها و غارهای درونی آن را کشف کند. انتهای غار شاپور حداقل در یکی از دهلیزها باز است که در نهایت و پس از عبور از کنار سفره‌های آب زیبای درون غار و مسیرهایی جالب به غاری دیگر در بالای غار شاپور می‌توان دسترسی یافت اما متسفانه به دلیل فقدان امکانات مناسب، گردشگرانی که مسیر کوهستانی غار را طی می‌کنند امکان دیدن این مناظر را ندارند.

 

مسیر دسترسی

غار شاپور در استان فارس در شهر بیشاپور از توابع شهرستان کازرون در تنگ چوگان قرار دارد. برای دسترسی به این غار بایستی از مسیر جاده قائمیه - کازرون به جاده غار شاپور وارد شد که پس از طی مسیر 3 کیلومتری به پارکینگ غار شاپور می رسید و از آنجا با طی مسافت حدود 500 متری به دهانه غار می رسید. برای دسترسی به غار بهتر است خودرو را در پایین کوه در پارکینگ تعبیه شده پارک کرده و با پیاده روی به دهانه غار رسید. فاصله تا غار از سمت کازرون حدود 30 کیلومتر و از سمت قائمیه حدود 18 کیلومتر و از شهر بیشاپور حدود 6 کیلومتر می باشد.

 

جاذبه های دیدنی و تفریحات

مجسمه شاپور اول: مجسمه شاپور اول به ارتفاع هفت متر در غار خودنمایی می کند.

کتیبه ها: دو کتیبه در دیواره های غار که توسط ارتش در سال 1336 ایجاد شده است.

آب انبار: آب انبارها در انتهای سمت چپ غار قرار دارند.

آبشار سنگ: در سمت چپ آب انبارها یک آبشار سنگ زیبا وجود دارد.

 

توصیه های شیراز پیک نیک

به دلیل قرار گرفتن غار در ارتفاع و وجود مجموعه پله ای جهت دسترسی با یک ساعت پیاده روی ممکن است برای افراد مسن یا افراد با مشکلات زانو ایجاد سختی شود. بهترین ساعت جهت بازدید غار به دلیل جنوبی بودن دهانه غار و آفتاب گیر بودن آن صبح زود می باشد. بهتر است با کفش مناسب به این مکان سفر کنید تا هنگام صعود و گردش در غار برای شما مشکل ایجاد نشود.